آشنایی با علل انجام آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب‌، فرایندی تشخیصی در بیماری‌های عروق خونی قلب است که در طی آن با تزریق مواد شیمیایی خاصی که بعنوان رنگ کنتراست یا ماده حاجب شناخته می‌شوند و سپس عکسبرداری از آن توسط پرتو ایکس به مشاهده و بررسی نحوه‌ی جریان خون در رگ‌های قلب پرداخته می‌شود. در نتیجه‌ی این بررسی‌ها میتوان رگ‌های تنگ‌ شده، آسیب‌ دیده، مسدود شده و نیز وجود خون‌ ریزی‌ها و محل آنها را تشخیص‌ داد. دلایل مختلفی برای انجام آنژیوگرافی قلب میتواند وجود داشته‌ باشد که از جمله‌ی آنها میتوان به موارد زیر اشاره‌ کرد:

بروز آنژین

در صورتی که کلسترول، چربی یا سایر مواد در رگ‌های قلبی رسوب کرده‌باشند، منجر به ایجاد پلاک در رگ‌های قلبی شده و این پلاک‌ها با انسداد مسیر عبور خون، از رسیدن اکسیژن کافی به عضلات قلب جلوگیری می‌کنند. این بیماری اغلب همراه با احساس سفتی، سنگینی، درد و یا سوزش در قفسه سینه، تنگی نفس و بی‌حسی و سوزش در شانه و دست و یا ناراحتی در بازو، فک یا معده همراه است. دو نوع آنژین وجود دارد که به نام‌های آنژین پایدار و آنژین ناپایدار شناخته ‌می‌شوند. بطور کلی آنژین پایدار در اثر افزایش کار و فعالیت بدنی ولی آنژین ناپایدار در زمان استراحت بروز می‌کند. تست‌های مختلقی برای بررسی گرفتگی رگ‌ها در هر دوی این بیماری‌ها وجود دارد که یکی از آنها، آنژیوگرافی قلب است.

تنگی دریچه‌ی آئورت

در برخی از افراد دریچه‌ی آئورت، به دلایلی همچون توارث، استعمال سیگار، فشار خون بالا و... تنگ شده و در نتیجه خون‌رسانی به کل بدن با مشکل همراه است. در این حالت نیاز است تا قلب برای تامین خون و اکسیژن بدن به تعداد دفعات بیشتر و با شدت بیشتری کار کند که این کار بیشتر در نهایت به تضعیف عضلات قلب منجر خواهدشد. یکی از روشهای تشخیص تنگی آئورت آنژیوگرافی کرونری است.

تشخیص حملات قلبی

زمانی که جریان خون به دلیل انسداد عروق قلب که اکثرا توسط لخته‌ی خون صورت میگیرد قطع شده و به بخشی از عضلات قلب خون کافی نرسد این عضلات کم‌کم ضعیف شده و فرد دچار حملات قلبی می‌شود. در این حالت نیز پزشک معالج در مراحل مختلف بررسی شرایط بیمار، ممکن است تصمیم به استفاده از آنژیوگرافی عروق قلب بگیرد که میتواند به بررسی شدت و محل آسیب و در نتیجه انتخاب روش درمانی بهینه‌تر کمک کند.

عملکرد نامناسب قلب در آزمون استرس و فعالیت بدنی

آزمون استرس با بررسی عملکرد قلب، تغییر فشار خون و تنفس در زمان فعالیت فیزیکی مشخصی همچون دویدن روی تردمیل، میتواند اطلاعاتی را در مورد آریتمی‌های قلبی، مشکل در عروق کرونری یا سایر مشکلات مرتبط با قلب نشان‌دهد. در صورتی که پزشک معالج با توجه به نتایج آزمون استرس، متوجه وجود مشکلی در عملکرد قلب شود ممکن است برای بررسی بیشتر از آنژیوگرافی عروق کرونر استفاده‌کند.

نارسایی قلبی

این بیماری وضعیتی را شامل می‌شود که قلب توانایی پمپاژ خون را به مقدار موردنیاز به بافت‌ها ندارد. این وضعیت با سکته‌ و حملات قلبی متفاوت است. گاهی پزشکان برای بررسی دلیل نارسایی قلبی ممکن است از آنژیوگرافی عروق قلب بهره ببرند.

قبل از عمل جراحی قلب

زمانی که نیاز به جراحی قلب از جمله در افرادی که خطر ابتلای بالایی به بیماری‌های عروق کرونر وجودداشته باشد پزشکان جهت ساخت نقشه‌ی رگ‌ها و محل آسیب احتمالی نیاز به آنژیوگرافی عروق قلب خواهندداشت.

علاوه‌ بر موارد ذکرشده، آنژیوگرافی قلب در موارد زیر نیز می‌تواند بکار رود:

• وجود درد به دلایل نامعلوم در قفسه‌ی سینه، بازوها و پشت
• نتایج الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی
• آغاز درمان یا بررسی نتایج درمان‌های اعمال‌شده بر روی رگ‌های خونی
• بیماری‌های قلبی توارثی یا مادرزادی

نکاتی که باید قبل از آنژیوگرافی قلب رعایت کرد

۱. قبل از روز آزمایش احتمالاً شما نیازمند آزمایش خون یا الکتروکاردیوگرام خواهیدبود تا از مساعدبودن وضعیت‌تان برای آنژیوگرافی اطمینان حاصل‌شود.
۲. اگر از داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین استفاده می‌کنید ممکن است با مشورت پزشک، از دو تا سه روز قبل مصرف آنها را قطع کنید.
۳. در صورتی که از داروهای مخصوص دیابت مانند انسولین استفاده می‌کنید در مورد مصرف این داروها در روز آزمایش حتما با پزشک مربوطه مشورت کنید تا نسبت به تغییر یا عدم تغییر زمان مصرف این داروها آگاه شوید.
۴. احتمالا مجبور باشید ۲ تا ۳ ساعت قبل از آنژیوگرافی چیزی نخورید.

مراحل انجام آنژیوگرافی قلب

ابتدا فرد بر روی میز پرتو ایکس دراز میکشد. با استفاده از بی‌حس‌کننده‌های موضعی، محل ورود کاتتر بی‌حس می‌شود. گاهی احتمال دارد فرد در اثر این دارو‌ها به خواب نیز برود که البته به آسانی میتوان فرد را در صورت نیاز بیدار کرد. یک برش کوچک در بازو یا کشاله ران ایجادشده و کاتتر توسط یک لوله‌ی کوچک بنام غلاف وارد سرخرگ می‌شود و سپس ماده‌ی حاجب از طریق کاتتر وارد سرخرگ شده و پس از آن توسط پرتو ایکس تصویربرداری‌ها و مشاهدات لازم صورت میگیرد. پس از اتمام آنژیوگرافی درصورتی که کاتتر از کشاله‌ی ران وارد بدن شده‌باشد بهتر است برای جلوگیری از خون‌ریزی چند ساعتی پس از اتمام آنژیوگرافی دراز کشید. همچنین با توجه به اینکه ماده‌ی حاجب در بدن و رگ‌ها در حال گردش است لذا نیاز به مصرف فراوان مایعات جهت دفع این مواد خواهد بود.

خطرات و عوارض جانبی آنژیوگرافی

۱. ایجاد زخم و کبودی در محل ورود لوله‌ی حامل ماده‌ی حاجب پس از اتمام آنژیوگرافی اتفاقی معمول بوده و معمولا مشکل جدی محسوب نمی شود، گرچه گاهی ممکن است محل زخم دچار عفونت گردد بنابراین در صورت عفونت، قرمزی محل زخم، درد و بروز تب بهتر است با پزشک مشورت کرد.
۲. در طول آنژیوگرافی، دردهای شبه‌آنژینی ممکن است بروز کند. در صورت بروز هرگونه درد هنگام آنژیوگرافی پزشک معالج را باخبر کنید.
۳. هنگامی که ماده حاجب به بدن وارد می شود احساس گرما در محل ورود آن رخ می‌دهد که البته مسئله‌ی حادی ایجاد نمی‌کند. در صورت ایجاد مشکل با پزشک در میان بگذارید.
۴. حرکت کاتتر در بدن نباید حس شود. همچنین نباید همراه با درد و ناراحتی باشد. در صورت وجود هرگونه درد با پزشک معالج مشورت شود.
۵. برخی افراد نسبت به ماده‌ی حاجب واکنش آلژیک بروز می‌دهند.
۶. پرتو ایکس استفاده‌شده جهت تصویربرداری از ماده حاجب خطرات زیستی همچون افزایش خطر ابتلا به سرطان را در پی دارد.
۷. عوارض جدی‌تری نیز به ندرت مشاهده شده‌اند، مانند حمله‌ی قلبی و سکته‌ی قلبی. البته این عوارض معمولاً در افرادی بروز می‌کنند که بیماری قلبی آنها وخامت بیشتری دارد.
پزشک معالج معمولا نسبت به این خطرات آگاهی‌داشته و زمانی نسبت به آنژیوگرافی اقدام می‌کند که سود آن بیشتر از خطرات احتمالی باشد.

• آنژیوگرافی قلب به چه منظور انجام می گیرد؟
  تاریخ انتشار : 1399-10-30تاریخ بروز رسانی : 1399-11-11


• آنژیوگرافی از دست چگونه انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1399-11-04تاریخ بروز رسانی : 1399-11-11